Współpraca GPW S.A. z uczelniami

W dniu 15 października 2004 r. w Katowicach Uniwersytet Śląski i Górnośląskie Przedsiębiorstwo Wodociągów w Katowicach podjęły współpracę naukową w zakresie badań i ochrony wód powierzchniowych i podziemnych oraz wody pitnej na Śląsku. Podpisy pod umowa złożyli JM Rektor Uniwersytetu Śląskiego prof. dr hab. Janusz Janeczek oraz Dyrektor Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów w Katowicach mgr inż. Andrzej Bilnik.

W związku ze zmianami organizacyjnymi, jakie zaszły w Górnośląskim Przedsiębiorstwie Wodociągów w Katowicach i przekształceniem go w Spółkę Akcyjną, w dniu 23 marca 2006 r. zawarto drugą umowę będącą kontynuacją dotychczasowej współpracy.

W wyniku rozmów strony porozumienia ustaliły płaszczyzny wspólnego działania. Jedną z nich są wspólne tematy badawcze realizowane w formie prac dyplomowych, prac naukowo – badawczych i aplikacyjnych. Obie instytucje zobowiązały się do korzystania, na zasadach wzajemności, z posiadanej aparatury, urządzeń zbiorów bibliotecznych i baz danych, co w znaczący sposób obniża koszty wykonywanych projektów. Ciekawą
i obiecującą inicjatywą zawartą w umowie wydaje się współpraca w celu unowocześnienia procesu dydaktycznego i programów kształcenia, tak, aby zaistniały w przyszłości nowe możliwości zatrudnienia absolwentów uniwersytetu. Obie strony zobowiązały się także do wspólnego występowania o zewnętrzne środki finansowe w celu realizacji przyszłych zamierzeń.

Podpisaną umowę o współpracy można wpisać w tworzenie śląskich parków technologicznych i innowacyjnych, których to powstanie zostało zawarte w Strategii rozwoju Województwa Śląskiego do roku 2015. Parki takie, wzorem krajów Europy Zachodniej, mają być trwałym elementem rozwoju uczelni wyższych z jedne strony, a drugiej mają pomagać lokalnym podmiotom gospodarczym w rozwiązywaniu ich problemów. Działalność naukowo – wdrożeniowa Parków została wpisana w priorytety finansowania z funduszów Unii Europejskiej, co może dobrze rokować na przyszłość dla wspólnie realizowanego przedsięwzięcia.

Powstałe urządzenie o nazwie ABTOW (Automatyczny Biodetektor Toksyczności Ogólnej Wody) śledzi aktywność metaboliczną mikroorganizmów poprzez monitorowanie zawartości tlenu w wodzie przepływającej przez bioreaktor. Gdy woda jest czysta, bakterie zużywają dużo tlenu. Gdy pojawia się zanieczyszczenie (np. ołów, kadm, cynk, fenol, cyjanek potasu, związki aromatyczne czy alkohole), zużycie tlenu gwałtownie spada, na co natychmiast reagują czujniki elektrochemiczne, a wyniki są automatycznie przekazywane właściwym służbom.

Czas reakcji urządzenia na pojawienie się w wodzie substancji szkodliwych to około 90 sekund. Inteligentny system detekcji ABTOW został stworzony w wyniku połączenia właściwości wybranych mikroorganizmów z czujnikami elektrochemicznymi. Poprzez zastosowanie ABTOW możliwe jest bezzwłoczne wykrycie występujących w wodzie zanieczyszczeń nawet o niskich stężeniach. Dzięki bardzo szybkiej analizie stanu jakości wody, ten biodetektor umożliwiający prowadzenie jej ciągłego monitoringu, stanowi pierwszą linię ostrzegania przed pojawiającymi się zagrożeniami, które w wyniku awarii lub działań celowych mogą potencjalnie pojawić się w wodzie przeznaczonej do spożycia.

Prace nad wykorzystaniem mikroorganizmów do monitorowania czystości wody rozpoczęto w Katowicach w 2006 r. Pierwsze układy badawcze przypominające ABTOW powstawały z zastosowaniem komercyjnie dostępnych części. Z czasem koncepcja stała się tak unikalna, że zaczęto wykorzystywać elementy wykonane wyłącznie na potrzeby ABTOW. Do tej pory zbudowano 6 prototypów. Ostatni z nich posiada profesjonalnie połączony szeregowo układ pomiarowy składający się z bloku przygotowawczego, bloku pomiarowego i bloku analitycznego, poprzez które kolejno przepływa badana woda. Tak zaprezentowane urządzenie jest już przygotowane do praktycznego zastosowania.

Opracowany przez śląskich naukowców wynalazek pozwalający na ocenę jakości wody został opatentowany i wyróżniony prestiżowymi nagrodami za innowacyjność zastosowanego rozwiązania.